„Powrót Wilka” Mirosław Tomaszewski – recenzja

„Powrót Wilka” Mirosława Tomaszewskiego to książka raczej nieznana szerszemu gronu czytelników. A powinna, bo to literatura na naprawdę wysokim poziomie.

„Dla mnie duży pisarz to ten, kto potrafi skonstruować bohatera swej własnej epoki”. Nie, to nie moje słowa. Nie wymyślił tego również Mirosław Tomaszewski. Autor „Powrotu Wilka” zrobił jednak coś, co na pewno spodobałoby się Leopoldowi Tyrmandowi, który w swoim „Dzienniku 1954” w ten sposób kategoryzował pisarzy.

Bohater czasów autora książki „Powrót Wilka”

Tomaszewskiemu udało się bowiem stworzyć bohatera swoich czasów. „Powrót Wilka” opisuje losy grupy przyjaciół, którzy mieli to (nie)szczęście doświadczyć gehenny schyłkowego PRL-u i z perspektywy dorosłych ludzi obserwować rodzący się w Polsce kapitalizm. Tytułowy Wilk jest postacią czołową tej grupy, w roku 2005, po dziewiętnastu latach na emigracji w Kanadzie, wraca do rodzinnego Trójmiasta, aby dokończyć wszystkie niezałatwione kwestie.

Sam Tomaszewski w jednym z wywiadów podkreślał, że ze swoim głównym bohaterem łączy go chęć emigracji. Autor „Powrotu Wilka” w czasach stanu wojennego chciał opuścić Polskę, ale ostatecznie ten plan spalił na panewce. Dzięki temu udało mu się doskonale oddać emocje wszystkich postaci, zwłaszcza tych, którzy w przeciwieństwie do Wilka zostali w kraju.

Znakomity warsztat autora

„Powrót Wilka” liczy zaledwie 275 stron, ale Tomaszewski na tak stosunkowo niedużej warstwie tekstu potrafił sprzedać swój znakomity warsztat. Akcja książki zamyka się w ciągu doby dzięki czemu nie ma tu zbędnych wątków, nie ma czasu na niepotrzebne historie, jest wyłącznie mięso. To, co zachęca nas do pozostania przy lekturze, to przedstawione osobiste motywacje każdego członka Załogi, poznajemy na wylot ich wszystkich. A gdzieś w zanadrzu narrator trzyma odbezpieczony granat w postaci zdrajcy całej grupy. Konfidenta, który sprzedał się Służbie Bezpieczeństwa.

Opowieść o dorastaniu i dorosłości

Z każdym rozdziałem napięcie przyśpiesza aż do finałowej sceny, wiele kwestii zostaje wyjaśnionych, a przy tym doskonale zostało sportretowane tło polityczne i społeczne lat 80. i 90. „Powrót Wilka” to gorzka, ale zarazem cholernie dojrzała książka. Realistyczna opowieść o dorastaniu, ale przede wszystkim o dorosłości, która ma to do siebie, że wymusza wykonanie życiowego rachunku zysków i strat. W przypadku tego pokolenia tych strat jest zdecydowanie więcej, a czas przemian z 1989 roku wcale nie okazał się dla wszystkich przepustką do lepszego, łatwego życia. Przeciwnie: większość tej grupy jest przekonana, że w PRL-u żyłoby się jej zdecydowanie lepiej.

Sens życia i definicja przyjaźni

Moim zdaniem najważniejszą częścią tej książki jest zdecydowanie końcówka. Trzeba wsiąknąć w opisaną przez Tomaszewskiego historię, aby zrozumieć problemy trawiące grupę Wilka. Przy niektórych postaciach można nawet napisać o brzemieniu. Ale co istotne, dawni przyjaciele rozwiązują je tak, jak przystało na dorosłych, przeoranych życiem, czyli doświadczonych ludzi. I z tej sceny każdy czytelnik, niezależnie od wieku, może wyciągnąć najwięcej wniosków: o sensie życia i definicji przyjaźni.

Idealna na ekranizację

„Powrót Wilka” to pięknie napisana powieść, która trochę mylnie klasyfikowana jest jako obyczajówka/romans. Opowieść pozbawiona banalnych dialogów i niepotrzebnych wątków. Przemyślana historia, z której młodsze pokolenia powinny czerpać garściami. To starsze natomiast spokojnie może przejrzeć się w nim niczym w lustrze. Książka, która w 2020 roku zdobyła główną nagrodę w Gdańskim Konkursie Literackim im. Bolesława Paca.

W końcu książka, która moim zdaniem powinna doczekać się ekranizacji. W końcu nie ma lepszych historii do opowiedzenia niż te ludzkie.

Jeśli spodobał ci się ten materiał, to może zainteresuje cię również „Morderstwo w Boże Narodzenie”.

Więcej ciekawostek o literaturze znajdziesz na naszym Facebooku i Instagramie!