Michaił Bułhakow przez wiele lat pisał swoją książkę „Mistrz i Małgorzata”. Rosyjski pisarz za życia napotkał wiele problemów, walczył z Józefem Stalinem i stalinowską cenzurą, ale dzięki temu stworzył arcydzieło.
„Mistrz i Małgorzata” Michaił Bułhakow
Lekturę „Mistrza i Małgorzaty” muszę podzielić na dwie części.
Pierwsza to bunt i niezrozumienie. Książkę Michaiła Bułhakowa czytałem zaraz po dwóch kryminałach i w każdym baśniowym elemencie, zamiast przenośni, doszukiwałem się realizmu. Sprawdzałem, czy wszystko ma sens. Wyobrażacie to sobie? We wszystkim nierealnych scenach zachodziłem w głowę, jak to możliwe? Przecież to nie ma żadnego sensu. Dlatego w tamtym momencie strasznie się męczyłem. Zapewne gdyby nie fakt, że czytałem ją na zajęcia, to być może o książce „Mistrz i Małgorzata” Bułhakowa miałbym beznadziejną opinię. I jak nigdy była to ocena po przeczytaniu zaledwie połowy pozycji.
Przeczytaj także: „WIELKI GATSBY” F. SCOTT FITZGERALD – RECENZJA
Jak zachwyciłem się książką „Mistrz i Małgorzata” Bułhakowa?
Druga część to zachwyt. Ale zanim do niego doszło, wcześniej zgłębiłem życiorys autora i coś w mojej głowie przeskoczyło. Dopiero wtedy zrozumiałem, że konwencja baśniowa jest tutaj obroną przed cenzurą, a przede wszystkim troską o swoją rodzinę, którą spotkałyby prześladowania. Bułhakow, którego w powieści możemy utożsamiać z Mistrzem, opisuje smutną rzeczywistość Moskwy z lat. 30. XX wieku. Co ważne, chociaż Rosjanin nie posługuje się rzeczywistymi postaciami, znakomicie w „Mistrzu i Małgorzacie” zdołał oddać rzeczywistość tamtych czasów. Szczególnie sytuację pisarzy, którzy mieli do wyboru dwie drogi: sympatyzowanie z władzą (ostatecznie jej uleganie) i spokojne życie lub bunt i natychmiastowy wyrok zesłania do łagru.
Wyjątkowe ujęcie totalitaryzmu
W Wielkanoc 1930 r. do Moskwy przybywa diabeł ze swoimi pomocnikami. Miasto staje na głowie, w ciągu trzech dni dzieją się naprawdę dziwne rzeczy, ale Woland (szatan) i jego działania pokazane są jako niegroźny demonizm w porównaniu do tego, co człowiek może zrobić bliźniemu.
Przeczytaj także: „ROK 1984” GEORGE ORWELL – RECENZJA
„Mistrz i Małgorzata” jest wyjątkowym obrazem tego, jak może wyglądać totalitaryzm. Dlaczego wyjątkowym? Bułhakow opisuje Moskwę pod rządami komunistów, ale istotny jest tutaj niezwykle lekki styl. Każdy rozdział jest dostosowany do przekazu, dlatego podczas lektury można odnieść wrażenie, że czyta się opowiastkę. Sam miałem tak szczególnie w przypadku wątku o Piłacie.
Lekki, baśniowy styl – czemu służy?
Lekki jest również język. Z jednej strony zrozumiały, okraszony dowcipem sytuacyjnym, z drugiej strony doskonale przedstawiający tragedię tamtych czasów. Wielką biedę i przerażający terror stalinowskiej Rosji. Sytuację twórców, ale również normalnych ludzi, którzy wcale nie mieli lekko. Jedynym problemem może być właśnie ta baśniowa konwencja, bo w mowie nie wprost Bułhakowa trzeba wczytać się w to, co autor chce nam przekazać. A akurat w „Mistrzu i Małgorzacie” Rosjanin ma wiele do powiedzenia, ponieważ doskonale znał historię chociażby Osipa Mandelsztama, którego Stalin zesłał do łagru za wydanie wiersza „Listopad”.
„Mistrz i Małgorzata” Michaił Bułhakow – recenzja
„Mistrz i Małgorzata” Bułhakowa to książka zaliczana do klasyki literatury, ale polecam ją każdemu, bo to pozycja wyjątkowa! Powieść nie wymaga jakiegoś szczególnego przygotowania, przed czytaniem jednak zapoznajcie się chociaż z biografią autora na Wikipedii, żeby nie mieć takich problemów interpretacyjnych, z jakimi na początku sam się spotkałem.
Jeśli spodobał ci się ten materiał, może zainteresuje cię również „Dlaczego nie czytamy książek?”!
Więcej ciekawostek o literaturze znajdziesz na naszym Facebooku, Twitterze i Instagramie!
Spodobał Ci się ten artykuł? Udostępnij go znajomym!
Paweł Łopienski 