Jeśli miałbym zgadywać, „Ferdydurke” nie było ulubioną lekturą szkolną wielu z was. Powieść Witolda Gombrowicza jest jednak jedną z najważniejszych książek nie tylko w literaturze polskiej. Dlaczego więc warto sięgnąć po „Ferdydurke”?
Witold Gombrowicz „Ferdydurke” – o czym jest?
„Ferdydurke” to przełomowe dzieło Witolda Gombrowicza, opublikowane po raz pierwszy w 1937 roku. Książka ta jest nie tylko jednym z najważniejszych tekstów w literaturze polskiej, ale również kluczowym dziełem literatury światowej XX wieku. Witold Gombrowicz w „Ferdydurke” przedstawia niezwykłą i głęboko ironiczną opowieść o kondycji ludzkiej, społeczeństwie oraz tożsamości.
Akcja rozpoczyna się od spotkania głównego bohatera, Józefa Kowalskiego, z autorem książki, który nagle wciela go do szkoły. Józef, młody pisarz, staje się ofiarą absurdalnych reguł społeczeństwa, a konkretnie szkolnego systemu, który prześladuje go, kontroluje i próbuje ukształtować zgodnie z normami. Witold Gombrowicz posługuje się groteską i absurdem, aby ukazać hipokryzję, konwencje społeczne oraz sztuczność norm obowiązujących wówczas w Polsce międzywojennej.
Książka porusza tematy związane z tożsamością, dorosłością, kontrolą społeczną oraz wpływem tradycji na jednostkę. Witold Gombrowicz bawi się językiem, konwencjami literackimi i formą powieści, co nadaje tekstu niezwykły charakter. „Ferdydurke” to satyra, która jednocześnie ukazuje głębokie i uniwersalne prawdy o ludzkiej naturze.
Dlaczego warto czytać „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza?
„Ferdydurke” to opowieść na pierwszy rzut oka bardzo dziwna, wręcz specyficzna. Moje odczucia podczas lektury powieści w liceum były mieszane. Jeszcze przed sięgnięciem po książkę Witolda Gombrowicza znajomi z klasy uprzedzali, że to najdziwniejsza ze wszystkich szkolnych lektur. Dlatego byłem do niej początkowo dosyć mocno uprzedzony. Nie podobała mi się, nie rozumiałem zachwytu i czasu, jaką poświęciliśmy na omówienie tej lektury.
Drugie podejście po latach zmieniło moje spojrzenie i ocenę opowieści, którą stworzył Witold Gombrowicz. Dlaczego więc warto sięgnąć po „Ferdydurke”?
Satyra i absurdalny humor
Witold Gombrowicz w niemalże mistrzowski sposób rysuje obraz społeczeństwa, ukazując jego sztuczność i absurd. Satyra ta sprawia, że czytelnik zmuszony jest do refleksji nad własnymi postawami i konwencjami społecznymi. Autor nie waha się używać groteski, aby wyolbrzymić pewne cechy ludzkie, co prowokuje śmiech, ale jednocześnie zmusza do myślenia o istocie ludzkiego bytu.
Zabawa językiem
Język Witolda Gombrowicza jest niezwykle plastyczny, a sam autor wykazuje się umiejętnością manipulowania słowami i frazami. Czytelnik może dostrzec w tekście grę słów, ironię, a także różne style językowe, co sprawia, że „Ferdydurke” staje się fascynującym doświadczeniem językowym.
Refleksja nad tożsamością
Józef Kowalski, główny bohater w książce, przechodzi przez różne zmiany, które sprawiają, że zastanawia się kim naprawdę jest i jakie ma prawo decydować o sobie. Witold Gombrowicz bada, jak społeczeństwo wpływa na tożsamość jednostki oraz jak ta jednostka może wpływać na świat wokół siebie.
Lektura na obecne czasy
Pomimo że powieść powstała przed II wojną światową, wiele poruszanych tematów jest nadal aktualnych, co świadczy o uniwersalności przesłania Witolda Gombrowicza. Kwestie związane z indywidualizmem, presją społeczną, czy nawet problemem tożsamości są wciąż istotne dla współczesnych czytelników.
Lekcja filozofii
Witold Gombrowicz stawia pytania o wolność jednostki, jej relacje z innymi ludźmi i związek z otoczeniem. Elementy filozoficzne w powieści zachęcają do głębszej analizy i interpretacji, co sprawia, że „Ferdydurke” może być z powodzeniem czytana zarówno jako dzieło literackie, jak i filozoficzne.
„Ferdydurke” to zdecydowanie lektura dla tych, którzy cenią głęboką refleksję, sztukę słowa i umiejętność literackiego eksperymentu. Ta powieść nie tylko dostarcza czytelniczą rozrywkę, ale także stawia trudne pytania dotyczące natury ludzkiej egzystencji i relacji społecznych.
Witold Gombrowicz został wybrany przez Senat patronem 2024 roku.
Jeśli spodobał ci się ten materiał, może zainteresuje cię również: KSIĄŻKI NA ZIMĘ – KTÓRE WARTO PRZECZYTAĆ?
Więcej ciekawostek o literaturze znajdziesz na naszym Facebooku, X-ie (dawniej Twitterze) i Instagramie!
Redaktor prowadzący bloga Przeczytane.
Książkoholik. Miłośnik literatury pięknej, brytyjskiej muzyki i francuskiej piłki.
Kontakt: pawell@przeczytane.net
